Informator Gminny - Nr 09/2006 (146)

Z HISTORII GMINY

WYBCZ – kalendarium historyczne  i ciekawe miejsca

Miejscowość Wybcz  leży 10 km na południowy – zachód od Chełmży. Istniała już wtedy, gdy na tych terenach panował zakon krzyżacki. Na początku był tutaj majątek rycerski położony w obrębie komturstwa Bierzgłowo, zaś w latach 1423 – 1424 w prokuratorii unisławskiej. Po raz pierwszy źródła wymieniły go 20 grudnia 1364 roku, kiedy to Wielki Mistrz Zakonu zatwierdził braciom Piotrowi i Tylmannowi posiadanie własności dziedzicznej, którą poprzednio kupili. Dawne nazwy: w 1364 r. – Wypczik, potem: Wypitz, Weipiczh, Weypitsch, Waypicz, Waupycz, Weypitcz, w 1570 r. – Wypcz; niem. Wibsch.  W roku 1457 torunianin Herman Pape dostał dobra w zastaw od wojewody chełmińskiego za 600 grzywien, w 1520 roku król Zygmunt I nadał wieś Wybcz i inne Toruniowi w zamian za zamek w Świeciu, a w 1534 roku miasto zastawiło majątek Karolowi Wypczyńskiemu. W 1543 roku król zatwierdził temuż użytkowanie wsi dożywotnio, po jego śmierci rada m. Torunia pozostawiła majątek rodzeństwu Wypczyńskim (  alias v. Felden ) na dalsze 3 lata. Od połowy XVIII w. dobra posiadał Parpart, a potem jego spadkobiercy. W 1885 roku  folwark Wybcz wraz z Wybczykiem obejmował 883 ha, 20 domów mieszkalnych, 364 mieszkańców ( 331 katolików i 33 ewangelików ) i należał do parafii katolickiej w Grzybnie. W 1905 roku było tu 17 domów mieszkalnych i 264 mieszkańców. W styczniu 1918 roku część działek ( bez zespołu pałacowo – parkowego ) przeszła na własność Skarbu Państwa, a następnie cały Wybcz przeszedł po zakończeniu I wojny św. na własność Skarbu Państwa Polskiego. W 1919 roku Wybczem podległym pod pocztę Nawra, w imieniu właściciela majątku zarządzał Georg Fiedler; we wsi było 18 domów mieszkalnych i 300 mieszkańców ( w tym także dwaj nauczyciele: Franz Lietkiewicz i Johann Obijewski). Na podstawie dokumentów z 1921 roku właścicielami parku i ziemi byli Jan Borczyński i jego żona Wiktoria, po nich Czesław Borczyński; natomiast dwór nadal był w posiadaniu rodziny Parpartów. Tuż przed II wojną św. nastąpiła częściowa parcelacja majątku za wyjątkiem 75 ha, w obrębie których znajdował się także dwór i park. Osadzono tu, sprzedając po 3 morgi, kilka rodzin górali ze wsi k/ Rabki. Po wojnie pałac stał opuszczony; w 1948 r. adaptowano go na szkołę i do dziś, zarówno pałac jak i park, znajdują się w użytkowaniu Szkoły Podstawowej w Wybczu. Według danych z 2004 roku powierzchnia sołectwa Wybcz z Wybczykiem obejmuje 888.60 ha, z czego użytki rolne stanowią 820.60 ha; znajduje się tu 85 budynków, 100 mieszkań, 147 gospodarstw domowych i mieszka 456 mieszkańców. Tereny i obiekty o wartości kulturowej w Wybczu: zespół dworsko – parkowy (w skład którego wchodzą dwór murowany wzniesiony pomiędzy 1854 – 1861 rokiem oraz park dworski o powierzchni 4.5 ha z drugiej połowy XIX w. powstały   na zrębach  wcześniejszego założenia ogrodowego z pierwszej połowy XVIII wieku o układzie krajobrazowym); mleczarnia murowana z 1898 roku, rozbudowana w 1942 r.; szkoła murowana ( obecnie Dom Nauczyciela ), z ok. 1858 roku; 2 murowane czworaki  z przełomu wieków XIX / XX; 6 stanowisk archeologicznych nie eksponowanych w terenie.

( Tekst opracowano na podstawie materiałów ze zbiorów Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Toruniu, opracowania naukowego R. Kowalskiego i dokumentacji urzędu Gminy w Łubiance).

           

                                                 Hanna  Wojnowska

Komentarze

  • ~małgorzata (1970-01-01 01:33)

    Właściwie to nie komentarz a pytanie. Czy, od kiedy powstała szkoła podstawowa w miejscowości Wybcz coś się zmieniło, tzn. czy szkołe jest w tym samym miejscu, czy w szkole tej zachowane są jakieś dokumenty z lat tuż po II wojnie św. Chodzi mi o informacje o mijej matce i jej rodzinie.
  • ~TERENIA (1970-01-01 01:33)

    Należy uzupełnić historię Wybcza po drugiej wojnie swiatowej do dnia dziszejszego.

Dodaj nowy komentarz

:

:

:

* pole wymagane

  • Kontakt

    tel. +48 56 678 82 17, 678 82 18
    fax +48 56 678 82 19
    ePUAP: /myxxo62135/skrytka
    gmina@lubianka.pl
    Zapraszamy do Urzędu Gminy codziennie
    poniedziałek, środa czwartek: 7.30 – 15.30
    wtorek: 7.30 – 16.30
    piątek: 7.30 – 14.30
    Urząd Gminy w Łubiance
    Aleja Jana Pawła II nr 8
    oraz ul. Toruńska 97
    87-152 Łubianka
    NIP 956-18-70-602
    REGON 000539756
    Numer konta: BS w Toruniu - O/Łubianka 60951100002003002149020001
    Aby skontaktować się z pracownikami wydziałów prosimy kliknąć tutaj
  • Awaria

    Wydział Gospodarki Komunalnej informuje, że wszelkie awarie zewnętrznych sieci wodno-kanalizacyjnych można zgłaszać pod nr alarmowym 502 234 497.

    W przypadku braku połączenia należy wybrać nr telefonu z poniższej listy:

    Andrzej Sierocki, kier. wydziału

    508-221-372

    Marzenna Winiarska

    530-442-940

    Adam Paluszewski

    502-234-457

    Tomasz Szreder

    502-234-477

    Sławomir Wronka

    502-272-125

    Jarosław Surowiec                        731-732-916
    Dorota Tarczykowska 731-732-950

     

  • Odczyty

    Klikając w poniższy link nastąpi przekierowanie do strony obsługującej odczyt wodomierzy.

    LINK

  • Jakość powietrza

  • Film promocyjny

    ⬇️ Kliknij dwa razy ⬇️